چرا آنتی‌ فریز اهمیت دارد؟

اهمیت آنتی فریز در دنیای تاسیسات، اغلب چیلر‌ها تنها در فصل گرما موردتوجه قرار می‌گیرند، اما واقعیت این است که چیلر بدون محافظت صحیح در برابر سرما می‌تواند به‌سرعت آسیب ببیند. آنتی‌فریز دقیقاً همان ماده‌ای است که اجازه نمی‌دهد مایع داخل مدار یخ بزند، ترک بردارد یا قطعات سیستم متوقف شوند. امروزه بسیاری از مشکلات چیلرها در زمستان ناشی از نبود یا عدم تنظیم درست آنتی‌فریز است. در ادامه به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم چه زمانی باید این ماده به مدار اضافه شود، چگونه باید استفاده شود و چه نکاتی باید لحاظ شود

شناخت آنتی‌فریز و معرفی انواع آن

آنتی‌فریز ماده‌ای است که وقتی به آب موجود در مدار چیلر اضافه می‌شود، باعث پایین آمدن نقطه انجماد آن می‌شود. این یعنی حتی اگر دمای محیط به زیر صفر برسد، مایع درون مدار یخ نمی‌زند و به کار خود ادامه می‌دهد. اما این تنها کاربرد آنتی‌فریز نیست. این ماده معمولاً حاوی افزودنی‌های ضدخوردگی، ضدکف و پایدارکننده‌های شیمیایی نیز هست. این افزودنی‌ها از لوله‌ها، مبدل‌های حرارتی و پمپ‌ها در برابر زنگ‌زدگی و رسوب محافظت می‌کنند.

انواع رایج آنتی‌فریز

• اتیلن‌گلایکول: یک ماده ارزان‌قیمت و بسیار مؤثر در پایین آوردن نقطه انجماد. اما این ماده سمی است و باید در مدارهای بسته استفاده شود که احتمال تماس آن با انسان یا محیط وجود نداشته باشد.
• پروپیلن‌گلایکول: نسبت به اتیلن‌گلایکول بی‌خطرتر است و در صنایع غذایی، دارویی و مدارهایی که تماس غیرمستقیم با محیط دارند، استفاده می‌شود. هزینه‌ی آن نسبت به اتیلن‌گلایکول بیشتر است اما ایمنی بالاتری دارد.
• آنتی‌فریز‌های ترکیبی ویژه: این محصولات برای شرایط خاص طراحی شده‌اند و علاوه بر پایین آوردن نقطه انجماد، ویژگی‌های ضدخوردگی و محافظت‌کننده‌ی پیشرفته‌تری دارند. استفاده از این نوع آنتی‌فریز معمولاً در پروژه‌های حساس یا پیشرفته توصیه می‌شود

چرا آنتی فریز اهمیت دارد؟

در سیستم‌های سرمایشی و برودتی، اهمیت آنتی فریز تنها به جلوگیری از یخ‌زدگی محدود نمی‌شود؛ این محلول نقش کلیدی در محافظت از قطعات داخلی در برابر خوردگی، رسوب و کاهش راندمان ایفا می‌کند. استفاده از آنتی‌فریز استاندارد باعث افزایش طول عمر دستگاه و کاهش هزینه‌های تعمیرات می‌شود. به همین دلیل، انتخاب و استفاده منظم از آنتی‌فریز باکیفیت در نگهداری اصولی سیستم‌های برودتی کاملاً حیاتی است.

چه زمانی باید به چیلر آنتی‌فریز اضافه کرد؟

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در حوزه‌ی نگهداری چیلرها مطرح می‌شود، این است که دقیقاً چه زمانی باید به چیلر آنتی فریز اضافه کنیم؟ آیا هر چیلری در هر شرایطی به آنتی‌فریز نیاز دارد؟ پاسخ این پرسش به شرایط فنی و محیطی سیستم بستگی دارد. در این بخش به‌طور کامل این شرایط را بررسی می‌کنیم.

کاهش دمای محیط به زیر ۵ درجه سانتی‌گراد

اولین و مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده‌ی نیاز به آنتی‌فریز، دمای محیط محل نصب چیلر است. چنانچه پیش‌بینی می‌شود دمای محیط در فصل سرد به زیر ۵ درجه سانتی‌گراد برسد، افزودن آنتی‌فریز به مدار چیلر ضروری می‌شود. دلیل این امر این است که حتی اگر دمای محیط ۲ یا ۳ درجه باشد، در برخی نقاط سیستم مانند لوله‌های در معرض هوای سرد، مبدل‌های خارجی و نقاط کم‌جریان، دما می‌تواند به زیر صفر برسد و یخ‌زدگی آغاز شود.

خاموشی طولانی‌مدت چیلر در زمستان

در بسیاری از ساختمان‌های اداری، مجتمع‌های مسکونی یا صنایع فصلی، چیلر در فصل زمستان خاموش می‌شود. در این حالت اگر مایع موجود در مدار فاقد آنتی‌فریز باشد، در طول شب‌های سرد به‌راحتی یخ می‌زند. ترکیدگی لوله‌ها و آسیب دیدن مبدل‌ها از شایع‌ترین نتایج این اتفاق است. بنابراین هر زمان که قرار است چیلر برای مدت طولانی خاموش بماند، افزودن آنتی‌فریز قبل از خاموشی ضرورت دارد.

پس از تعمیرات، نشتی یا تعویض مایع

هر بار که به دلایلی همچون رفع نشتی، تعویض فیلترها یا سرویس اساسی بخشی از مایع مدار تخلیه و مجدداً پر می‌شود، غلظت آنتی‌فریز تغییر می‌کند. در این شرایط، اگر بدون بررسی و تنظیم مجدد، مدار به کار خود ادامه دهد، خطر یخ‌زدگی به‌طور جدی افزایش می‌یابد. بنابراین، بعد از هر بار سرویس یا تعویض مایع، باید مجدداً میزان آنتی‌فریز بررسی و تنظیم شود.

مشاهده علائم کمبود آنتی‌فریز

گاهی سیستم خود علائم هشداردهنده‌ای بروز می‌دهد که نشان می‌دهد زمان بررسی و افزودن آنتی‌فریز رسیده است:

• یخ‌زدگی موضعی در بخش‌هایی از مدار
• افزایش فشار پمپ به دلیل بالا رفتن ویسکوزیته مایع
• افت غیرعادی راندمان سرمایش در هوای سرد
• تغییر رنگ یا بوی آنتی‌فریز (نشانه‌ی تخریب یا آلودگی)

شرایط آب‌وهوایی و اقلیم منطقه

در مناطقی با آب‌وهوای سرد یا کوهستانی، استفاده از آنتی‌فریز در چیلرها تقریباً همیشه الزامی است. در شهرهایی مانند همدان، اردبیل، تبریز، زنجان و مشهد، حتی در صورت کارکرد دائم چیلر در زمستان نیز افزودن آنتی‌فریز برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی ضروری است. در مقابل، در شهرهای گرم‌تر یا مناطق جنوبی کشور، ممکن است نیازی به آنتی‌فریز نباشد مگر در صورت خاموشی زمستانی یا نصب چیلر در فضاهای باز.

چدول آنتی فریز براساس دمای محیط

آنتی‌فریز به‌موقع و به مقدار مناسب می‌تواند از خسارت‌های چند ده یا چند صد میلیون تومانی جلوگیری کند. این جدول مقادیر تقریبی است. درصد دقیق برای هر نوع آنتی‌فریز باید مطابق با جدول فنی ارائه‌شده توسط تولیدکننده‌ی همان محصول تعیین شود. به‌طور خلاصه، در شرایط زیر افزودن آنتی‌فریز به چیلر توصیه می‌شود:

در مناطق با اقلیم سرد یا کوهستانی

وقتی دمای محیط به زیر ۵ درجه می‌رسد

قبل از خاموشی زمستانی چیلر

پس از سرویس یا تعویض مایع مدار

هنگام مشاهده‌ی علائم کمبود یا افت کیفیت آنتی‌فریز

نشانه‌های کمبود آنتی فریز یا زمان نامناسب آن

بسیاری از آسیب‌های جدی به چیلرها در زمستان به این دلیل رخ می‌دهند که تیم نگهداری متوجه نشده‌اند آنتی‌فریز مدار ناکافی یا بی‌کیفیت شده است. شناخت علائمی که نشان می‌دهد زمان بررسی و افزودن آنتیفریز رسیده است، برای پیشگیری از این مشکلات حیاتی است.

یخ‌زدگی موضعی در لوله‌ها و مبدل‌ها

یکی از اولین و واضح‌ترین نشانه‌ها یخ‌زدگی در بخش‌های خاصی از مدار است. این پدیده معمولاً در لوله‌های بیرونی، مبدل‌های حرارتی و نقاطی با عایق‌بندی ضعیف مشاهده می‌شود. تشکیل کریستال‌های یخ یا بخار غلیظ غیرعادی نشانه‌ی واضح کمبود آنتی‌فریز است.

افزایش فشار پمپ

وقتی مایع مدار شروع به یخ زدن می‌کند یا ویسکوزیته آن بالا می‌رود (در اثر کمبود آنتی‌فریز)، پمپ مجبور می‌شود فشار بیشتری برای گردش مایع ایجاد کند. این افزایش فشار معمولاً با افزایش مصرف برق پمپ همراه است و می‌تواند به آسیب به خود پمپ منجر شود.

افت راندمان سرمایش در هوای سرد

اگر در فصل سرد متوجه شدید که چیلر به سختی دمای هدف را حفظ می‌کند یا راندمان آن کاهش یافته، یکی از دلایل محتمل می‌تواند ضعف یا تخریب آنتی‌فریز باشد. مایع بی‌کیفیت یا ناکافی نمی‌تواند انتقال حرارت بهینه داشته باشد.

تغییر رنگ یا بوی آنتی‌فریز

آنتی‌فریز سالم معمولاً شفاف است و رنگ مشخصی دارد (بسته به نوع آن، سبز، آبی، قرمز یا صورتی). اگر رنگ آن به قهوه‌ای یا سیاه تغییر کند، یا کدر شود، نشان‌دهنده‌ی تخریب شیمیایی است. همچنین بوی نامطبوع (مانند بوی اسید یا سوختگی) می‌تواند نشانه‌ی پایان عمر مفید آنتی‌فریز باشد.

فقدان مستندسازی یا بازبینی سالانه

اگر در دفترچه‌ی نگهداری چیلر هیچ سابقه‌ی اخیر از تست یا تعویض آنتی‌فریز ثبت نشده باشد، باید فرض را بر این بگذارید که آنتی‌فریز نیاز به بازبینی دارد. حتی در مدارهای بسته‌ی کاملاً سالم هم به مرور زمان کیفیت آنتی‌فریز کاهش می‌یابد.

در چه شرایطی غلظت و کیفیت آنتی فریز را بررسی کنیم؟

اندازه‌گیری منظم غلظت آنتی‌فریز، مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه برای محافظت از چیلر در فصل سرما است. پیشگیری همواره بهتر و ارزان‌تر از تعمیر است. تشخیص به‌موقع این نشانه‌ها می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. در صورتی که هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، باید بلافاصله غلظت و کیفیت آنتی‌فریز را بررسی کنید:

• یخ‌زدگی موضعی در مدار
• افزایش فشار پمپ یا مصرف برق آن
• افت راندمان سرمایش در سرما
• تغییر رنگ یا بوی آنتی‌فریز
• نبود سابقه‌ی بازبینی یا تعویض آنتی‌فریز

روش‌های اندازه‌گیری غلظت آنتی‌فریز

یکی از مهم‌ترین کارهایی که در فرآیند نگهداری چیلر باید به‌طور منظم انجام شود، اندازه‌گیری غلظت آنتی‌فریز در مدار است. حتی اگر در سال‌های قبل آنتی‌فریز به مدار اضافه شده باشد، با گذر زمان به دلایل مختلف این غلظت تغییر می‌کند و ممکن است محافظت لازم را فراهم نکند. در این بخش با ابزارها و روش‌های مرسوم برای سنجش غلظت آنتی‌فریز آشنا می‌شویم.

ریفراکتومتر (Refractometer)

ریفراکتومتر (Refractometer) این ابزار ساده اما بسیار دقیق، پرکاربردترین وسیله برای اندازه‌گیری غلظت آنتی‌فریز در چیلر است. ریفراکتومتر با استفاده از خاصیت شکست نور در مایع، درصد آنتی‌فریز و نقطه‌ی انجماد معادل آن را نشان می‌دهد. روش استفاده:

• یک قطره از مایع مدار را روی منشور ریفراکتومتر قرار می‌دهید.
• دستگاه را مقابل نور گرفته و از طریق لنز میزان غلظت و نقطه‌ی انجماد را می‌خوانید.
• این تست در کمتر از یک دقیقه انجام می‌شود و بسیار دقیق است.

هیدرومتر (Hydrometer)

هیدرومتر یک ابزار ساده‌تر و ارزان‌تر است که بر اساس چگالی مایع کار می‌کند. این روش دقت ریفراکتومتر را ندارد اما برای چک‌های دوره‌ای ابتدایی مناسب است. این ابزار معمولاً برای چک‌های اولیه و سریع استفاده می‌شود. روش استفاده:

• مایع نمونه را در استوانه‌ی شفاف می‌ریزید.
• هیدرومتر را درون آن قرار می‌دهید.
• با خواندن شاخص روی هیدرومتر، درصد تقریبی آنتی‌فریز تعیین می‌شود.

تسترهای الکترونیکی پیشرفته

در سیستم‌های صنعتی پیشرفته یا در مراکز با استانداردهای نگهداری بالا، از تسترهای دیجیتال استفاده می‌شود که علاوه بر درصد آنتی فریز، نقطه‌ی انجماد دقیق، pH مایع و سایر پارامترهای شیمیایی را نیز نمایش می‌دهند. این دستگاه‌ها گران‌تر هستند ولی دقت بسیار بالایی دارند و قابلیت ذخیره‌سازی اطلاعات برای تحلیل‌های دوره‌ای را نیز فراهم می‌کنند.

نکات مهم در اندازه‌گیری غلظت آنتی فریز

• حتماً پیش از اندازه‌گیری، ابزار را کالیبره کنید.
• نمونه‌گیری باید از نقطه‌ای باشد که مایع در مدار به‌خوبی گردش کرده است (مثلاً مسیر بازگشت از مبدل).
• دمای مایع باید در محدوده‌ی مجاز ابزار اندازه‌گیری باشد؛ در صورت نیاز، تصحیح دمایی اعمال کنید.

مراحل دقیق افزودن آنتی‌فریز به چیلر

افزودن آنتی‌فریز به مدار چیلر یک کار بسیار مهم و در عین حال حساس است. این فرآیند باید به‌درستی انجام شود تا اطمینان حاصل گردد که تمام نقاط مدار به‌طور یکنواخت محافظت می‌شوند و از مشکلاتی نظیر یخ‌زدگی موضعی یا کاهش راندمان جلوگیری می‌شود. در این بخش مراحل دقیق افزودن آنتی‌فریز را به‌صورت گام‌به‌گام شرح می‌دهم.

محاسبه مقدار مورد نیاز آنتی‌فریز

پیش از هر چیز باید بدانید چه مقدار آنتی‌فریز باید به مدار اضافه کنید. این مقدار بستگی دارد به:

• حجم کل مدار چیلر (معمولاً در دفترچه‌ی فنی دستگاه ذکر می‌شود یا باید محاسبه شود).
• دمای حداقل محیط که سیستم در آن کار خواهد کرد.
• نوع آنتی‌فریز مورد استفاده (هر نوع، جدول خاص خود را برای درصد مناسب دارد).

برای مثال: اگر مدار شما ۵۰۰ لیتر مایع دارد و در منطقه‌ای با دمای حداقل −۱۵ درجه سانتی‌گراد قرار دارد، با توجه به جدول استاندارد باید مثلاً ۳۰ درصد آنتی‌فریز داشته باشید. بنابراین حدود ۱۵۰ لیتر آنتی‌فریز و ۳۵۰ لیتر آب مقطر لازم است.

آماده‌سازی مدار

قبل از افزودن آنتی‌فریز، باید وضعیت مدار به‌طور کامل بررسی شود:

• مدار باید تمیز و عاری از رسوبات یا آلودگی باشد.
• پمپ‌ها، شیرآلات و اتصالات باید در وضعیت سالم باشند.
• اگر مدار قبلاً آنتی‌فریز داشته، باید غلظت فعلی آن اندازه‌گیری و در محاسبه‌ی نهایی لحاظ شود.

همچنین نشتی‌های احتمالی باید برطرف شوند. افزودن آنتی‌فریز به یک مدار نشتی‌دار باعث اتلاف ماده و افزایش هزینه می‌شود.

آماده‌سازی محلول

یکی از مهم‌ترین نکات فنی این است که آنتی‌فریز را نباید به‌طور خالص به مدار تزریق کرد. باید ابتدا در یک مخزن تمیز، آنتی‌فریز را با آب مقطر در نسبت مناسب کاملاً مخلوط کنید. چرا آب مقطر؟ زیرا آب معمولی ممکن است دارای املاح و مواد معدنی باشد که می‌توانند هم ایجاد رسوب در مبدل‌ها کنند و هم باعث خوردگی و زوال شیمیایی آنتی‌فریز شوند. بنابراین همیشه از آب مقطر یا آب دی‌یونیزه‌شده استفاده کنید.

تزریق محلول به مدار

در این مرحله باید محلول آماده‌شده را به‌آرامی و کنترل‌شده به مدار تزریق کرد. در حین تزریق، باید پمپ‌ها به‌طور متناوب روشن و خاموش شوند تا محلول به‌طور یکنواخت در کل مدار گردش کند. روش تزریق بسته به نوع سیستم متفاوت است:

• در مدارهای تحت فشار با استفاده از تانک تزریق این کار انجام می‌شود.
• در سیستم‌های ساده‌تر از طریق شیر پرکن مدار این محلول وارد می‌شود.

هواگیری مدار

پس از تزریق محلول، مدار باید به‌خوبی هواگیری شود. وجود هوا در مدار می‌تواند باعث:

• ایجاد نقاط با غلظت متفاوت
• کاهش راندمان انتقال حرارت
• آسیب به پمپ‌ها شود.

بنابراین با استفاده از شیرهای هواگیری دستی یا اتوماتیک و روشن‌کردن پمپ‌ها در حالت کم‌دور، مدار باید کاملاً هواگیری شود.

تست نهایی غلظت

پس از تکمیل فرآیند، غلظت نهایی آنتی‌فریز در مدار باید مجدداً با ریفراکتومتر یا ابزار مناسب اندازه‌گیری شود.

اگر غلظت پایین‌تر از مقدار هدف بود، باید مقدار بیشتری آنتی‌فریز اضافه شود.

اگر غلظت بیش از حد بالا بود، باید مقداری از مایع مدار تخلیه و با آب مقطر جایگزین شود.

مستندسازی

در نهایت تمام اطلاعات فرآیند باید در دفترچه‌ی نگهداری چیلر ثبت شود. این مستندات برای مراجعات بعدی و سرویس‌های سالانه بسیار ارزشمند خواهند بود:

• درصد نهایی آنتی‌فریز
• حجم اضافه‌شده
• تاریخ انجام عملیات
• نام محصول استفاده‌شده

نکات نگهداری و سرویس دوره‌ای آنتی‌فریز

بسیاری از تیم‌های نگهداری تصور می‌کنند که وقتی یک بار آنتی‌فریز به مدار چیلر اضافه شد، دیگر نیازی به مراقبت دوره‌ای ندارد. این تصور نادرست است. آنتی‌فریز یک ماده‌ی مصرفی است که به مرور زمان خواص خود را تغییر می‌دهد و نیاز به پایش منظم دارد. در این بخش نکات مهمی را که باید در نگهداری و سرویس دوره‌ای آنتی‌فریز رعایت شود، بررسی می‌کنیم.

بازبینی سالانه غلظت آنتی‌فریز

اولین و مهم‌ترین نکته این است که هر سال پیش از شروع فصل سرد باید غلظت آنتی‌فریز به‌طور دقیق اندازه‌گیری شود. حتی در مدارهای کاملاً بسته، به دلایل مختلفی مانند:

• تبخیر تدریجی آب
• نشت‌های میکروسکوپی
• اضافه‌کردن آب به مدار در طول سال

ممکن است غلظت آنتی‌فریز کاهش یابد و محافظت کامل از بین برود. بنابراین باید:

• با ریفراکتومتر، درصد آنتی‌فریز اندازه‌گیری شود.
• اگر کمتر از مقدار مناسب است، تنظیم مجدد انجام شود.
• نتایج در دفترچه‌ی نگهداری ثبت شوند.

بررسی وضعیت ظاهری آنتی‌فریز

علاوه بر اندازه‌گیری غلظت، باید وضعیت ظاهری آنتی‌فریز هم بررسی شود. آنتی‌فریز سالم باید:

• رنگ طبیعی و شفافیت مناسب داشته باشد.
• عاری از ذرات معلق باشد.
• بوی غیرعادی (مانند اسید یا سوختگی) نداشته باشد.

اگر هر یک از این علائم مشاهده شد، احتمالاً آنتی‌فریز تخریب شده و باید تعویض کامل انجام شود.

بررسی سلامت مدار

برای حفظ کیفیت آنتی‌فریز در درازمدت، مدار باید در وضعیت سالم نگه داشته شود. به‌ویژه باید موارد زیر به‌طور منظم بررسی شوند. وضعیت فیلترهای مدار (در صورت وجود).

• عملکرد صحیح سیستم هواگیری.
• عدم وجود نشتی‌های میکروسکوپی در اتصالات، پمپ‌ها و شیرآلات.

چرخه‌ی تعویض کامل آنتی‌فریز

هیچ آنتی‌فریزی برای همیشه قابل استفاده نیست. عمر مفید آنتی‌فریز بستگی به کیفیت آن و شرایط کارکرد مدار دارد، اما به‌طور کلی:

• اتیلن‌گلایکول‌های معمولی: هر ۳ سال یک‌بار تعویض کامل
• پروپیلن‌گلایکول‌های با کیفیت: هر ۴ تا ۵ سال یک‌بار تعویض کامل

تعویض کامل آنتی‌فریز باعث می‌شود:

• خاصیت ضدیخ‌زدگی و ضدخوردگی به سطح بهینه بازگردد.
• رسوبات و آلودگی‌های تجمع‌یافته از مدار خارج شوند.
• راندمان انتقال حرارت بهبود یابد.

مستندسازی کامل

در پایان هر سرویس باید موارد زیر به‌طور دقیق ثبت شوند:

• تاریخ انجام تست و سرویس
• درصد آنتی‌فریز پس از سرویس
• حجم اضافه‌شده یا تعویض‌شده
• هرگونه مشکل یا تغییر مشاهده‌شده
• تاریخ پیش‌بینی‌شده برای سرویس بعدی

این مستندات در تحلیل وضعیت مدار و برنامه‌ریزی آینده بسیار مهم هستند.

جمع‌بندی این بخش

نگهداری صحیح آنتی‌فریز شامل اقدامات زیر است:

• بازبینی سالانه‌ی غلظت
• بررسی وضعیت ظاهری
• کنترل سلامت مدار
• تعویض کامل در بازه‌های مشخص
• ثبت دقیق تمام اقدامات

رعایت این نکات ساده اما مهم، از آسیب‌های جدی به سیستم جلوگیری می‌کند و عمر مفید چیلر را افزایش می‌دهد.

اشتباهات رایج در استفاده از آنتی‌فریز و راه‌حل‌ها

در بسیاری از پروژه‌ها، علیرغم نیت خوب تیم‌های نگهداری برای محافظت از چیلر در برابر یخ‌زدگی، به دلیل اشتباهات رایج در استفاده از آنتی‌فریز، مشکلات جدی برای سیستم ایجاد می‌شود.

شناخت این اشتباهات و رعایت نکات صحیح می‌تواند از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند.

استفاده از آنتی‌فریز خالص بدون رقیق‌سازی

یکی از شایع‌ترین اشتباهات این است که برخی تکنسین‌ها تصور می‌کنند هرچه غلظت آنتی‌فریز بالاتر باشد، محافظت بیشتری ایجاد می‌شود. به همین دلیل آنتی‌فریز خالص را مستقیماً به مدار تزریق می‌کنند.

این کار موجب:

• افزایش شدید ویسکوزیته‌ی مایع
• کاهش راندمان انتقال حرارت
• فشار بیش‌ازحد به پمپ‌ها
• احتمال آسیب به قطعات سیستم

می‌شود.

راه‌حل: همیشه آنتی‌فریز باید با آب مقطر در نسبت مناسب مخلوط شود.

استفاده از آب شهری به جای آب مقطر

استفاده از آب شهری حاوی املاح برای رقیق کردن آنتی‌فریز می‌تواند منجر به:

• ایجاد رسوب در مبدل‌ها
• خوردگی زودرس لوله‌ها و قطعات فلزی
• کاهش عمر مفید آنتی‌فریز

شود.

راه‌حل: همیشه از آب مقطر یا دی‌یونیزه‌شده برای تهیه‌ی محلول آنتی‌فریز استفاده کنید.

رقیق کردن بیش از حد آنتی‌فریز

در برخی پروژه‌ها برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، درصد آنتی‌فریز پایین‌تر از مقدار لازم انتخاب می‌شود.

نتیجه این کار این است که سیستم در دماهای پایین محافظت کافی نخواهد داشت و خطر یخ‌زدگی به‌طور جدی افزایش می‌یابد.

راه‌حل: درصد آنتی‌فریز باید بر اساس جدول استاندارد و حداقل دمای محیط تعیین شود، نه بر اساس هزینه.

عدم بازبینی سالانه‌ی آنتی‌فریز

یکی دیگر از اشتباهات رایج این است که پس از یک‌بار افزودن آنتی‌فریز، برای سال‌ها وضعیت آن بررسی نمی‌شود.

در این مدت به دلایل مختلف (نشت‌های جزئی، تبخیر آب، تغییرات شیمیایی)، کیفیت و درصد آنتی‌فریز کاهش می‌یابد.

راه‌حل: حداقل سالی یک بار پیش از شروع فصل سرما باید غلظت و کیفیت آنتی‌فریز بررسی شود.

استفاده از آنتی‌فریز نامناسب

استفاده از آنتی‌فریزهای ارزان‌قیمت غیرمخصوص چیلر (مثلاً آنتی‌فریز خودرو) یکی از بدترین اشتباهات است. این مواد ممکن است حاوی افزودنی‌های ناسازگار با مدار چیلر باشند و منجر به:

• واکنش شیمیایی با قطعات مدار
• زوال سریع آنتی‌فریز
• کاهش راندمان سیستم

شود.

راه‌حل: همیشه از آنتی‌فریز مخصوص سیستم‌های سرمایشی و چیلرهای صنعتی استفاده کنید.

افزودن بیش از حد آنتی‌فریز

برخی اپراتورها به اشتباه تصور می‌کنند که درصد بیشتر آنتی‌فریز همیشه بهتر است.

افزایش بیش از حد درصد آنتی‌فریز باعث:

• افزایش بیش از حد ویسکوزیته
• افزایش مصرف انرژی پمپ‌ها
• افت راندمان انتقال حرارت

می‌شود.

راه‌حل: درصد آنتی‌فریز باید دقیقاً مطابق با نیاز سیستم و دمای محیط تنظیم شود.

جمع‌بندی این بخش

برای استفاده صحیح از آنتی‌فریز باید از این اشتباهات پرهیز کرد:

• استفاده‌ی صحیح از محلول رقیق‌شده
• استفاده از آب مقطر
• رعایت درصد مناسب
• بازبینی سالانه
• استفاده از محصول مناسب
• عدم افزودن بیش از حد

رعایت این اصول ساده اما حیاتی، از بسیاری از مشکلات و هزینه‌های غیرضروری جلوگیری می‌کند و عملکرد سیستم را در سطح بهینه حفظ می‌کند

تجربه‌های واقعی از پروژه‌های صنعتی

برای درک بهتر اهمیت استفاده‌ی صحیح از آنتی‌فریز در چیلر، مرور تجربه‌های واقعی از پروژه‌های صنعتی می‌تواند آموزنده و هشداردهنده باشد. در این بخش دو تجربه‌ی واقعی را بیان می‌کنم که هر دو از پروژه‌های صنعتی معتبر در ایران هستند.

خسارت سنگین ناشی از عدم بازبینی آنتی‌ فریز

در یک کارخانه‌ی تولید فرآورده‌های لبنی در شهر قزوین، چیلرها به‌طور معمول برای سرمایش فرآیندهای تولید استفاده می‌شدند. در سالی که سرمای بی‌سابقه‌ای در منطقه رخ داد، یکی از چیلرها پس از چند روز خاموشی به‌دلیل کاهش تولید، دچار ترکیدگی لوله‌های مدار شد.

بررسی‌های بعدی نشان داد که غلظت آنتی‌ فریز در مدار به‌شدت کاهش یافته بود. علت این اتفاق این بود که سال‌ها هیچ بازبینی یا سرویس دوره‌ای برای آنتی‌فریز انجام نشده بود و به دلیل نشت‌های جزئی و اضافه‌کردن آب، محافظت لازم از بین رفته بود.

نتیجه:

• ترکیدگی چندین متر از لوله‌ها
• نیاز به تعویض پمپ
• هزینه‌ی تعمیرات بیش از ۲۰۰ میلیون تومان

این خسارت به‌سادگی با یک بازبینی سالانه قابل پیشگیری بود.

پیشگیری موفق با مدیریت حرفه‌ای آنتی‌ فریز

در پروژه‌ی دیگری در یک کارخانه‌ی تولید قطعات خودرو در تبریز، تیم نگهداری تجربه‌ی تلخی از سال‌های قبل داشت و برای همین از همان ابتدا برای مدیریت حرفه‌ای آنتی‌فریز برنامه‌ریزی کردند.

اقدامات انجام‌شده:

• اندازه‌گیری سالانه‌ی غلظت آنتی‌فریز
• مستندسازی کامل تمام سرویس‌های مربوط به آنتی‌فریز
• استفاده از آنتی‌فریز مخصوص چیلر با کیفیت بالا
• استفاده از آب دی‌یونیزه‌شده برای تهیه‌ی محلول

در همان زمستان که دمای هوا به کمتر از −۱۵ درجه رسید و بسیاری از کارخانه‌های هم‌جوار با مشکلات یخ‌زدگی مواجه شدند، این کارخانه بدون کوچک‌ترین مشکلی به کار خود ادامه داد.

این مثال نشان می‌دهد که با رعایت چند اصل ساده می‌توان از بسیاری از خسارت‌های احتمالی جلوگیری کرد.

جمع‌بندی این بخش

• عدم بازبینی و مدیریت صحیح آنتی‌فریز می‌تواند به خسارت‌های سنگین منجر شود.
• برنامه‌ی نگهداری منظم و استفاده‌ی صحیح از آنتی‌فریز می‌تواند عملکرد سیستم را در شرایط سخت تضمین کند.
• تجربیات واقعی به ما می‌آموزند که پیشگیری همواره ارزان‌تر و مؤثرتر از تعمیرات اضطراری است.

نگاه کاربردی و توصیه‌های عملی

در پایان این مقاله باید یک نکته‌ی کلیدی را به‌خاطر بسپاریم: آنتی‌فریز در چیلر نه یک گزینه‌ی لوکس، بلکه یک نیاز حیاتی در شرایط خاص است.

عدم توجه به این ماده‌ی ساده می‌تواند به خسارت‌های سنگینی در سیستم منجر شود که بارها در پروژه‌های مختلف مشاهده شده است.

چه زمانی باید به چیلر آنتی‌فریز اضافه کرد؟

این سؤال را حالا می‌توان به‌وضوح پاسخ داد:

• زمانی که دمای محیط به زیر ۵ درجه می‌رسد.
• پیش از خاموشی طولانی‌مدت چیلر در زمستان.
• پس از سرویس اساسی یا تعویض مایع مدار.
• هنگام مشاهده‌ی علائم کمبود یا افت کیفیت آنتی‌فریز.
• در مناطق با آب‌وهوای سرد یا کوهستانی.

علاوه بر زمان مناسب افزودن آنتی‌فریز، باید به نکات کلیدی در استفاده و نگهداری آن نیز توجه داشت:

• همیشه از آب مقطر برای تهیه‌ی محلول استفاده کنید.
• آنتی‌فریز باید پیش از تزریق به مدار به‌طور کامل با آب مخلوط شود.
• درصد آنتی‌فریز باید مطابق با جدول استاندارد و دمای محیط تنظیم شود.
• غلظت آنتی‌فریز باید حداقل سالی یک بار بازبینی شود.
• آنتی‌فریز باید در بازه‌های مشخص به‌طور کامل تعویض شود.
• از آنتی‌فریزهای استاندارد و مخصوص چیلر استفاده کنید.

خرید آنتی فریز از نمایندگی معتبر

اگر به‌دنبال راهکاری مطمئن برای محافظت از دستگاه‌های خود هستید، همین حالا برای خرید آنتی‌ فریز از وحید سرما اقدام کنید. برای محافظت مؤثر از سیستم‌های برودتی در برابر یخ‌زدگی، خوردگی و رسوب، استفاده از آنتی‌ فریز باکیفیت یک ضرورت است. آنتی‌ فریزهای ارائه‌شده توسط وحید سرما با فرمولاسیون استاندارد، عملکرد سیستم را در دمای پایین حفظ کرده و عمر مفید تجهیزات را افزایش می‌دهند. اگر به‌دنبال خرید محلول ضدیخ مطمئن برای چیلر یا سایر تجهیزات سرمایشی هستید،